Położenie
Umiejscowienie geograficzne powiatu, wykaz gmin.
 Kontur mapy powiatu |
Położenie obszaru powiatu wyszkowskiego według podziału fizyczno – geograficznego przedstawia tabela nr 1.
Tabela 1. Fizyczno – geograficzna lokalizacja powiatu wyszkowskiego
| Obszar | Podobszar | Prowincja | Podprowincja | Makroregion | Mezoregion |
| Europa Zachodnia | Niż Zachodnio-europejski | Nizinna Zachodnio-europejska | Niziny Środkowo-polskie | Nizina Północno-mazowiecka | Dolina Dolnej Narwi |
| Międzyrzecze Łomżyńskie | |||||
| Nizina Środkowo-mazowiecka | Dolina Dolnego Bugu | ||||
| Równina Wołomińska |
Nizina Północnomazowiecka, stanowiąca północną część Nizin Środkowopolskich, położona jest na północ od doliny środkowej Wisły i dolnego Bugu, w dorzeczu środkowej i dolnej Narwi. W jej skład (w obrębie powiatu) wchodzą dwa mezoregiony: Dolina Dolnej Narwi oraz Międzyrzecze Łomżyńskie.
Dolina Dolnej Narwi stanowi zachodnią granicę powiatu wyszkowskiego.
Międzyrzecze Łomżyńskie znajduje się między dolinami Narwi i Bugu. Są to tereny przeważnie niskie i płaskie. Znajdują się tu słabo zaznaczone ślady moren z różnych faz recesji stadiału Wkry. W północnej części obszaru występują formy czołowo – morenowe i kemowe, otoczone najczęściej płaską i falistą wysoczyzną morenową. W południowej części rzeźba mezoregionu jest monotonna i płaska. Stanowią ją równiny sandrowe, znaczące liczne przepływy wód roztopowych ku dolinie Bugu. W pobliżu doliny Narwi rozciągają się wydmy śródlądowe.
Po prawej stronie Bugu piaszczysta wysoczyzna polodowcowa opada stromą krawędzią (do 18 m wysoką) ku dolinie Bugu.
Nizina Środkowomazowiecka stanowi nieckowate obniżenie we wschodniej części Nizin Środkowopolskich, którego oś morfologiczną stanowi dolina środkowej Wisły, stanowiąca ujście doli Narwi i Bugu. Na terenie powiatu Nizina ta obejmuje mezoregiony: Dolinę Dolnego Bugu i Równinę Wołomińską.
Dolina Dolnego Bugu stanowi odcinek doliny Bugu między Małkinią a Kotliną Warszawską. Ma ona kilka kilometrów szerokości i obejmuje łąkowy teras zalewowy z licznymi starorzeczami i wyższe terasy akumulacyjne, przeważnie zawydmione i zalesione.
Równina Wołomińska stanowi południową granicę powiatu wyszkowskiego.
Rzeźba terenu obszaru powiatu jest konsekwencją budowy geologicznej najmłodszych utworów, stanowiących powierzchniowe partie, jak również działalności erozyjnej występujących tu cieków. Ponad 50% całego obszaru pokrywają zdenudowane równiny moreny dennej powodując, że teren ten przedstawia lekko falistą powierzchnię.
W wyniku akumulacyjniej i erozyjnej działalności lodowca (Zlodowacenie Środkowopolskie) i wód polodowcowych oraz współczesnych rzek i wiatru na terenie powiatu powstała urozmaicona rzeźba terenu. Wśród występujących tu form terenu wymienić należy:
- równiny zdenudowanej wysoczyzny i jej krawędź;
- asymetryczną dolinę Bugu;
- akumulacyjno – erozyjne terasy doliny Bugu;
- równiny sandrowe;
- wydmy śródlądowe.
Obecnie istotnym czynnikiem powodującym przekształcanie rzeźby terenu jest również gospodarcza działalność człowieka.
Wiercenia geologiczne pozwoliły stwierdzić w podłożu występowanie osadów związanych genetycznie z ostatnią epoką lodowcową. Reprezentują je: szara glina zwałowa, wodno-lodowcowe piaski i żwiry. Występują tu również osady pochodzenia rzecznego, piaski wydmowe a w dolinie Bugu – namuły bagienne i torfy. Na wysoczyźnie występują gleby bielicowe. W dolinie Bugu – mady, gleby mułowo – bagienne oraz torfowe.
